Nhiều bệnh truyền nhiễm thường có tính chất theo mùa . Chẳng hạn cảm cúm thường xảy ra vào mùa đông. Những bệnh khác chẳng hạn như thương hàn lại có xu hướng bùng phát vào mùa hè. Các trường hợp bị sởi giảm trong mùa hè ở vùng khí hậu ôn đới, trong khi ở vùng nhiệt đới, bệnh này xuất hiện ác liệt nhất vào mùa khô.
Vậy nên không có gì đáng ngạc nhiên khi nhiều người hiện đang đặt ra câu hỏi liệu chúng ta có thể trông mong Covid-19 cũng hoạt động theo mùa như vậy hay không. Mùa hè liệu có thể tiêu diệt được COVID-19 hay không?
Virus gây ra dịch bệnh Covid-19 – được đặt tên chính thức là SARS-CoV-2 – là chủng quá mới để có bất kỳ dữ liệu chắc chắn nào về việc diễn tiến dịch sẽ thay đổi theo mùa.
Virus Sars có họ hàng gần gũi với nó đã từng lây lan năm 2003 thì lại nhanh chóng được khống chế. Nghĩa là chúng ta có rất ít thông tin về việc liệu Sars diễn tiến như thế nào qua các mùa.
Nhưng có một số manh mối từ các chủng virus corona khác đã lây nhiễm lên con người có thể gợi mở về việc liệu Covid-19 cuối cùng có thể trở thành một dạng bệnh dịch theo mùa hay không.
Ảnh hưởng của thời tiết và môi trường
Covid-19 này gây lây nhiễm chủ yếu trong khoảng từ tháng 12 đến tháng 4 – với mô hình tương tự như đã thấy ở bệnh cúm. Có những chỉ dấu sớm rằng Covid-19 cũng có thể diễn tiến thay đổi theo mùa.
Nghiên cứu so sánh thời tiết ở 500 địa điểm trên khắp thế giới. Cho thấy mối liên hệ giữa sự lây lan của virus và nhiệt độ, tốc độ gió, và độ ẩm là tương đối.
Một nghiên cứu khác chưa được công bố cũng cho thấy nơi có nhiệt độ cao có tỷ lệ mắc Covid-19 thấp hơn. Nhưng nếu chỉ dựa riêng yếu tố nhiệt độ thì sẽ không thể giải thích được cho các biến số toàn cầu về tỷ lệ nhiễm bệnh.
Một nghiên cứu sâu hơn nhưng cũng chưa được công bố dự đoán rằng các nơi có khí hậu ấm và lạnh dễ bị Covid-19 tấn công mạnh nhất hiện nay. Tiếp đến là các khu vực khô cằn. Các nhà nghiên cứu cho biết các vùng có khí hậu nhiệt đới trên thế giới ít bị ảnh hưởng nhất.
Diễn biến dịch bệnh phức tạp
Các trận đại dịch thường không theo mô hình diễn tiến theo mùa như thường thấy ở các bệnh thông thường. Ví dụ, đại dịch cúm Tây Ban Nha lên đến đỉnh điểm vào những tháng hè, trong khi hầu hết các trận cúm lại xảy ra trong mùa đông.
Các loại virus corona cùng thuộc về một họ virus được gọi là “virus có màng bọc”.
Điều này có nghĩa là chúng được phủ trong một lớp màng bọc lipid, được biết đến là lipid hai lớp, với các protein nhô ra trông như những cái gai của vương miện. Chính những cái gai này đã gợi ý tên gọi của chúng – corona theo tiếng Latin có nghĩa là vương miện.
Qua một số nghiên cứu các loài virus có màng bọc cho thấy. Lớp màng bọc này làm cho virus nhạy cảm hơn trước nhiệt độ cao so với các loại virus không có màng bọc.
Trong điều kiện thời tiết lạnh, lớp màng mỡ cứng lại ở trạng thái giống như cao su, tựa như chất béo từ thịt sau khi nấu chín để nguội sẽ đông lại, giúp bảo vệ virus lâu hơn khi nó ở bên ngoài cơ thể vật chủ.
Hầu hết các virus có màng bọc đều có chiều hướng thể hiện tính chất hoạt động theo mùa rõ rệt là do đặc thù này. Nhưng cũng đã có một số lượng đáng kể các ca lây nhiễm ở các vùng nhiệt đới. Bởi vậy cho thấy rằng virus này ít nhạy cảm với thời tiết.
Đối với một dịch bệnh như Covid-19, con người là tác nhân làm lây lan virus và do đó; việc có những thay đổi trong hành vi của con người cũng có thể dẫn đến việc làm thay đổi tỷ lệ lây nhiễm.
Khả năng tự miễn với COVID-19
Vì virus gây ra đại dịch Covid-19 là chủng mới nên sẽ rất hiếm ai đó có khả năng miễn dịch chống lại nó cho đến khi người ta bị nhiễm và sau đó hồi phục.
Điều này có nghĩa là virus sẽ lan truyền, lây nhiễm và gây bệnh theo cách không giống như virus đặc hữu.
Việc đi lại bằng đường hàng không là con đường chính mà virus đã lây lan cực nhanh ra khắp thế giới.
Nhưng một khi nó bắt đầu lan rộng trong một cộng đồng dân cư thì nguyên nhân là do sự tiếp xúc gần gũi với những người mang mầm bệnh. Ngừng tiếp xúc trực tiếp giữa mọi người sẽ làm giảm tỷ lệ lây nhiễm. Đây chính xác là những gì mà nhiều chính phủ đã và đang cố gắng thực hiện với lệnh phong tỏa các khu vực công cộng trên khắp thế giới.
Hiện nay COVID-19 vẫn chưa có thuốc đặc trị và vaccin phòng dịch chính vì vậy để hạn chế sự lây lan của dịch bệnh thì chúng ta nên tuân thủ giãn cách xã hội. Thường xuyên rửa tay bằng nước sát khuẩn, tập luyện rèn luyện sức khỏe.
Xem thêm bài viết: 4 cách thức để doanh nghiệp “trụ” qua mùa dịch
