Sẽ rất bất ngờ khi nhiều người được biết rằng, sau khi giành được độc lập, nhiều người Philippines vẫn học tiếng Anh và cố giỏi với hy vọng ngày nào đó Philippines trở thành một bang của nước Mỹ.
Những con số ấn tượng về trình độ tiếng Anh của người Philippines
Năm 2013, Economist công bố danh sách những nước có trình độ tiếng Anh dùng trong công việc tốt nhất thế giới. Và thật đáng ngạc nhiên, Philippines đứng số 1 thế giới với điểm số 7,95, cao hơn cả một số nước có tiếng Anh là ngôn ngữ thứ nhất như Anh, Úc, Mỹ.
Cũng cần phải giải thích thêm rằng, tại các nước với tiếng Anh là ngôn ngữ thứ nhất, Economist chỉ kiểm tra đối với những người nhập cư không mang quốc tịch các nước này và không sinh ra ở đó.
Dù có thể ai đó tranh cãi về kết luận từ nghiên cứu của Economist, nhưng việc người Philippines nỗ lực học và giỏi tiếng Anh là điều không thể phủ nhận. Đối với nhiều tổ chức giảng dạy và nghiên cứu tiếng Anh lớn của thế giới như EF, Philippines được xếp hạng vượt hơn tất cả các nước châu Á và nhiều nước châu Âu.
Tổ chức ETS của Mỹ (Tổ chức đang quản lý kỳ thi TOEFL và TOEIC) thì liên tục xếp hạng Philippines là quốc gia nói tiếng Anh lớn thứ 5 trên thế giới. Trong các nghiên cứu của mình, ETS không tiếc lời khen ngợi âm chuẩn tiếng Anh của người Philippines rằng nó giống với âm của người nói tiếng Anh bản ngữ nhất, cách dùng từ sinh động, ngữ điệu và sắc thái nói tiếng Anh tự nhiên nhất.
Năm 2015, báo Japan Times của Nhật đăng tải bài viết về việc người Philippines đang thống trị các căn bếp toàn thế giới. Theo đó, bếp trưởng của những căn bếp sang trọng xa hoa nhất Trung Đông hay thậm chí là của gia đình Tổng thống Obama cũng như 3 đời Tổng thống Mỹ khác đều là người Philippines. 170 nghìn người Philippines đang làm việc trong các căn bếp trên các tàu viễn dương, tàu du lịch 5 sao, lâu đài của các ông hoàng Arab và Nhà Trắng.
Tính toàn bộ đất nước Philippines, hiện đang có 10% dân số tức khoảng hơn 9 triệu người Philippines đang làm việc ở nước ngoài và làm đủ mọi nghề, từ kỹ sư cho đến lập trình viên, giáo viên dậy tiếng Anh, hầu bàn… Suốt nhiều năm, kiều hối của Philippines luôn nằm trong top cao nhất của thế giới, lên đến 30 tỷ USD năm 2015.
Dù Mỹ vẫn nổi lên trên thế giới như một cường quốc giáo dục thì ở châu Á Thái Bình Dương, Philippines đã trở thành một điểm đến rất hấp dẫn trong những năm gần đây.
Điểm đến của sinh viên nhiều nước trên thế giới
Hyung-won là một sinh viên người Hàn Quốc chuẩn bị tốt nghiệp đại học. Tuy nhiên sau khi tốt nghiệp đại học vào năm tới, anh không có kể hoạch tìm việc làm ngay mà anh muốn trau dồi thêm tiếng Anh để có thể kiếm việc ở các tập đoàn nước ngoài.
Học tiếng Anh ở Hàn Quốc tốn quá nhiều chi phí mà không có hiệu quả, Hyung-won đang chuẩn bị hành lý để sang Philippines 1 năm. Anh cho biết việc sang Philippines đã trở thành một trào lưu ở Hàn Quốc.
Số liệu từ phía Philippines cho thấy, nếu như năm 2004 chỉ có 5.400 sinh viên Hàn Quốc theo học tiếng Anh tại Philippines, thì con số này đến năm 2005 đã lên đến 12.000 và đến năm 2012 là 24.000. Không chỉ các nước châu Á, Philippines còn đón rất nhiều sinh viên từ các nước xa xôi như Lybia, Brazil hay Nga.
Ai đó có thể nói rằng người Philippines có rất nhiều lợi thế liên quan đến lịch sử và sinh học trong việc học tiếng Anh. Thế nhưng nỗ lực của người Philippines trong việc đẩy nó lên thành một ngôn ngữ thứ hai không thể phủ nhận.
Tiếng Anh được người Mỹ đưa vào Philippines từ đầu thế kỷ 20. Dù tiếng Anh không phải ngôn ngữ chính thức của Philippines, tuy nhiên mấy chục năm dưới chế độ thuộc địa đã khiến nhiều người Philippines buộc phải nói tiếng Anh tốt.
Năm 1946, nước Mỹ đã ký hiệp ước trả tự do cho Philippines nhưng vẫn duy trì một số căn cứ quân sự ở đây. Dù người Mỹ đã ra đi, người Philippines vẫn giữ tiếng Anh như một ngôn ngữ thứ Hai.
Nếu nói đến vấn đề ngôn ngữ, hẳn người Tây Ban Nha sẽ vô cùng ghen tỵ với người Mỹ.
Bởi dù đô hộ Philippines chưa đến 50 năm nhưng người Mỹ đã đưa được tiếng Anh thành ngôn ngữ chính thức và tiếng Anh còn được dùng mãi đến sau này. Còn với người Tây Ban Nha, họ “sở hữu” Phillippines đến 3 thế kỷ mà rất ít người Philippines nói tiếng Tây Ban Nha.
Lý do đơn giản là bởi người Mỹ khuyến khích người Philippines học tiếng Anh với mục đích kinh tế, chứ không cưỡng ép người Philippines thay đổi tôn giáo.
Nhiều người hẳn sẽ đặt câu hỏi: Vậy tại sao khi người Mỹ rời đi, người Philippines vẫn tiếp tục học và sử dụng tiếng Anh?
Theo nghiên cứu có tên “Global Issues in Language Education” công bố năm 1997 của tác giả Doray Espinosa thuộc Viện ngôn ngữ quốc tế Nhật, một lý do quan trọng khiến người Philippines vẫn tiếp tục học tiếng Anh sau khi người Mỹ ra đi chính là bởihọ tin một ngày nào đó, Philippines có thể trở thành bang thứ 51 của nước Mỹ.
Ở một đất nước tồn tại song song đến 8 ngôn ngữ chưa tính tiếng mẹ đẻ, việc duy trì được tiếng Anh không hề đơn giản. Ý thức được tầm quan trọng của tiếng Anh trong cuộc sống toàn cầu, các bậc cha mẹ người Philippines dạy con nói tiếng Anh từ khi còn rất nhỏ. Chính vì thế sẽ không có gì ngạc nhiên khi đến nước này, bạn sẽ bắt gặp nhiều đứa trẻ nói được tiếng Anh trước khi chúng đi học lớp 1.
Tiếng Anh được sử dụng làm ngôn ngữ giảng dạy chính thức cho tất cả các môn học từ tiểu học cho đến đại học, cao học, tiến sỹ. Trong mỗi gia đình, thường có ít nhất một trong hai bố mẹ nói cực tốt tiếng Anh. Tốt nghiệp đại học, cao học, tiến sỹ, sinh viên đều bắt buộc phải viết và bảo vệ luận văn bằng tiếng Anh.
Họ xem phim bằng tiếng Anh, giải trí bằng nhạc tiếng Anh, nói với nhau bằng tiếng Anh trong gia đình. Đến trước khi vào học tiểu học, phần lớn trẻ em Philippines đã có đủ vốn từ vựng về các bộ phận trên cơ thể, tên các loài động vật quen thuộc, các câu hỏi giao tiếp đơn giản, các cách chia động từ, các tính từ cơ bản…
Và quan trọng người Philippines luôn coi việc hiểu và nói được tiếng Anh như một điều tối thiểu, ai cũng phải làm được giống như việc nấu cơm dọn nhà. Điều đó càng tạo động lực để người người, nhà nhà ai cũng học tiếng Anh.
Một lý do khác giải thích cho sự phổ biến của tiếng Anh còn là bởi hiện tại ở Philippines có đến hơn 8 ngôn ngữ cùng tồn tại, chính vì vậy nếu không học tiếng Anh thì hoàn toàn có thể xảy ra tình trạng họ không hiểu đối phương nói gì khi họ du lịch đến một khu vực khác của đất nước.
Không chỉ sử dụng tốt tiếng Anh, người Philippines đã biến tiếng Anh thành một cỗ máy kiếm tiền khổng lồ mang lại nguồn lợi hàng chục tỷ USD cho đất nước. Câu chuyện này sẽ được đăng tải trong bài viết tiếp theo về việc học tiếng Anh của người Philippines.
